Gozo, to druga pod względem wielkości wyspa Archipelagu Maltańskiego niemal w samym sercu Morza Śródziemnego, oddalona od Malty o niespełna 2,5 km. Jej powierzchnia to ponad 67 km², którą zamieszkuje 38 tys. mieszkańców, ze stolicą w Viktorii, przez tubylców nazywaną Rabat. Na wyspie nie ma lotniska, dlatego też turyści po lądowaniu na Malcie, autokarami przewożeni są do portu w Cirkewwa. Transfer trwa około godziny. Następnie przesiadamy się na prom, który w niespełna pół godziny przybija do wyspy. Opłata za prom pobierana jest dopiero w momencie opuszczania wyspy.
Historia wyspy w pigułce
Pierwsze oznaki życia na wyspie pochodzą sprzed 5000 lat. Zachowane do dzisiaj pozostałości świątyń w Ggantiji pochodzą z 3600 roku p.n.e. Wyspa z czasem przechodziła w posiadanie Fenicjan, Kartagińczyków, Rzymian i Bizancjum. Arabowie władali wyspą aż do XII wieku. Wtedy władzę przejęli Normanowie, następnie Rycerza św. Jana, o od 1530 roku Napoleon, od którego władzę przejęli Anglicy. Malta razem z Gozo suwerenność uzyskały dopiero w 1964 roku. Burzliwe dzieje tej niewielkiej wyspy miały wielki wpływ zarówno na architekturę jak i zwyczaje panujące na wyspie.
Wypoczynek na Gozo
W odróżnieniu od pobliskiej Malty, życie na Gozo toczy się spokojniej. Także turystów, jest mniej, niż w zatłoczonych kurortach Malty. Część willi wybudowanych na wyspie należy do mieszkańców Malty, którzy upodobali sobie Gozo jako miejsce wypoczynku z dala od zgiełku codziennego życia. Turyści wypoczywają najczęściej w miejscowościach położonych w południowo – zachodniej części wyspy. Wśród młodzieży prym wiedzie miejscowość Marsalforn z wieloma klubami i dyskotekami. Bardziej spokojnie wypocząć można min. w Xlendi. Obok pięciogwiazdkowych hoteli wielką popularnością cieszą się na wyspie pensjonaty i małe rodzinne hoteliki.
Skarby kultury
Wczesne pojawienie się ludzi na wyspie i burzliwe jej dzieje wniosły spory dorobek historyczny. Odwiedzając Gozo koniecznie musimy zobaczyć:
- Megalityczne świątynie z IV wieku p.n.e. w Ggantiji – dwie świątynie otoczone murem, prawdopodobnie miejsce kultu bogini płodności Sansuny. najstarszy dowód zamieszkania na wyspie. Dzięki pracom archeologicznym możemy także w tamtejszym muzeum zobaczyć artefakty z tamtych czasów;
- Cytadela w Viktorii, zbudowana przez Rycerzy św. Jana w 1551 roku na pozostałościach średniowiecznych murów obronnych. W obrębie cytadeli znajduje się ówczesne stare miasto. Centralnym punktem dzisiejszego starego miasta jest Katedra Wniebowzięcia NMP z 1697 roku. Warto także zapoznać się z eksponatami Muzeum Archeologicznego;
- Bazylika Ta’Pinu, miejsce pielgrzymkowe podobne do polskiej Częstochowy. Świątynia pierwotnie wybudowana w XVI wieku jako niewielki kościół, rozbudowana w wieku XX, kiedy to wybudowano także najwyższą na wyspie dzwonnicę wznoszącą się na wysokość 47 metrów;
- Rotunda św. Jana Chrzciciela – kościół w Xewkiji z początku w XVII wieku, rozbudowany do monstrualnych rozmiarów w ubiegłym wieku. We wnętrzu możemy zobaczyć marmurowy ołtarz z XVII wieku, a panoramę podziwiać z tarasu widokowego;
- Panwie solne Xwejni -wybudowane w czasach rzymskich baseny do pozyskiwania z morza soli. Nie używane od wielu lat, nadal zachowały się do dzisiejszych dni.
Cuda natury
Obok świadectw historii Gozo dzięki zachowanej w nienaruszonym stanie przyrodzie przyciąga wielu turystów. Niestety w 2017 roku w wyniku naturalnej erozji skał zniszczeniu uległ najbardziej charakterystyczny dla wyspy i znany medialnie pomnik przyrody, jakim było „Lazurowe Okno”. Gozo posiada jednak więcej podobnych miejsc. Turyści najczęściej wybierają:
- okno Wied il-Mielah, podobne w formie lecz mniejsze od Lazurowego, lecz w pełni ukazujące możliwości erozji skał przez wzburzone fale morza, tą potęgę najlepiej widaćzwłaszcza po zejściu na poziom morza;
- Zatokę Dwejra – z formacjami skalnymi: Skalnym Grzybem, Wewnętrznym Morzem, czyli słonym jeziorem z niewielkim przesmykiem łączącym z morzem oraz „Błękitną Dziurą” – miejscem przyciągającym nurków z całego świata, penetrujących naturalnie powstałą studnię;
- Klify Ta’Cenc koło Sannat o wysokości prawie 100 metrów. Nie mniejszy podziw wzbudzą także klify Sanap;
- Zatoka z plażą Ramla, z drobnym piaskiem, który zwłaszcza przy zachodzie słońca zmienia swój kolor na czerwony stwarzając niezapomniany widok oraz jaskinią Calipso;
Smaki Gozo
Pobyt na tej niewielkiej wyspie to uczta nie tylko dla ducha, ale także dla ciała. Zmęczenie całodzienną wędrówką lub plażowaniem możemy zasiąść w jednej z wielu tawern i knajpek oferujących lokalne specjały. Każdy musi zakosztować dojrzewających owczych serów. Dla amatorów polecane są sery krótko dojrzewające. Dla koneserów zaprawione ziołami sery dojrzewające co najmniej dwa lata, które swoim smakiem mogą wzbudzić mieszane odczucia. Nie tylko dzieci zasmakują dżemu z opuncji i kinii, ziołowego napoju. Dorośli zasmakują zapewne w lokalnych winach ze słonym posmakiem oraz niepasteryzowanym piwem w czterech smakach. Degustować natomiast musimy lokalne wypieki, zwłaszcza chleb.
Gozo jest niewielką wyspą, jednak pobyt na niej stanowi niezapomniane przeżycie.